TẢN MẠN : TÌNH THƠ THỜI TRUNG CHIẾN

Các bạn thân mến ,
Đây là bài TẢN MẠN : TÌNH THƠ THỜI TRUNG CHIẾN  của TS Huy Thanh , chủ đề trích dẫn Những bài Thơ Tình thời Trung Chiến . Mời các bạn cùng xem nhé .

TẢN MẠN 
TÌNH THƠ THỜI TRUNG CHIẾN

(1954- 1975)


HUY THANH

LỜI NÓI ĐẦU :

Những bài Thơ Tình thời Trung Chiến mà tôi chọn lựa giới thiệu với Quý Vị và các bạn Boggers hôm nay được viết vào thời điểm từ năm 1954 đến năm 1975. Trong thời gian đó, đã có những lớp người sáng tác trẻ lớn lên ở miền Nam, cùng với những nhà Thơ lớn lên từ miền Bắc di cư vào, họ đã tạo những phong trào Thơ Văn trăm hoa đua nở tại miền Nam , muôn mầu, muôn sắc.Với những phương tiện truyền thông thời đó còn ít nhiều lạc hậu như: đài phát thanh ( sau nầy là truyền hình trắng đen ) báo chí gồm : nhật báo, nguyệt san, bán nguyệt san, tuần báo, đặc san v,,v, Khoảng 30 tờ báo phần đông là của tư nhân , báo nào cũng có những Trang Thơ, với những người phụ trách là những nhà thơ nổi tiếng , vừa chọn bài đăng, vừa bình luận . Họ tạo những môi trường giao cảm để những người viết lớp trẻ xuất thân từ học sinh, sinh viên có cơ hội đăng bài hay trên các báo,phổ biến  nâng dần kỹ năng sáng tác của họ
Thời đó, ở các trường Trung Học, Đại Học, mỗi cái Tết đều có phát hành một tờ Báo Xuân, đó là cơ hội để lớp học sinh, sinh viên chúng tôi  có đất dụng võ tài muá bút văn thơ của mình , Ngoài ra, lớp học sinh  yêu văn chương lúc đó  thường thành lập  những Thi Văn Đoàn với một tên riêng như "Hoa Hướng Dương". "Đồng Hành" , "Hoa Rừng", "Bút Hoa" .v..v.Tôi ngày đó cũng được đề bạt làm Phó Trưởng "Nhóm Hoa Rừng" , một Thi Văn Đoàn gồm khoảng 20 nhà Thơ trẻ Nam, Nữ học sinh  có bài đăng báo đang học tại các trường Trung Học ở Sài Gòn .   
Trước năm 1975 , lúc tôi còn học ở bậc Trung Học Đệ Nhất Cấp  (Cấp Hai bây giờ), tôi cũng tập tành làm Thơ gởi Báo, gởi mười bài thì chỉ  được một bài đăng , nhưng cũng mang sang khoe cô hàng xóm ra điều " ta đây là thi sĩ " có bài Thơ đăng báo .Tôi cũng rất cám ơn các nhà Thơ nổi tiếng hồi đó  như VIÊN LINH , HOÀNG ANH TUẤN , MẶC THU  đã rất nhiệt tình đăng báo ,bình luận Thơ tôi, để tôi rút kinh nghiệm viết đến ngày hôm nay.   Từ đó, lớp người làmThơ trẻ như chúng tôi cũng nâng dần kỹ năng viết, tạo những đợt sóng Văn Thơ dạt dào, có giá trị văn học trong tình người, tình nước, mà sự lãng mạn tình yêu đã đẩy lùi các ý thức hệ chánh trị đến trong thơ , trừ những bài thơ than thân trách phận con người trong cuộc chiến.
Giới thiệu những bài thơ nầy, không hẳn là nó hay hơn những bài thơ khác (cuả cùng một tác giả hay khác tác giả) mà nó chỉ có tượng trưng, tiêu biểu vài nét chấm phá trong một bức tranh tổng thể tuyệt vời của văn học miền Nam, một khúc quanh sau ngày chia cắt đất nước, của lớp người làm thơ trẻ tại miền Nam như chúng tôi .Mặt khác, những tác giả trong mục giới thiệu nầy , cũng không hẳn là hay hơn những tác giả chưa giới thiệu mà tôi chỉ chọn lựa ngẫu nhiên , mang tính xác xuất mà thôi . 

1-BÀI THƠ : ÁO XANH

BÙI GIÁNG

Lên mù sương, xuống mù sương
Bước xa bờ cỏ xa đường thương yêu
Tuổi thơ em có buồn nhiều
Thì xin cứ để bóng chiều đi qua
Biển dâu sực tỉnh giang hà
Còn sơ nguyên mộng sau tà áo xanh

2- BÀI THƠ : NGÀY XƯA HOÀNG THỊ

 PHẠM THIÊN THƯ

Em tan trường về
Đường mưa nho nhỏ
Chim non dấu mỏ
Dưới cội hoa vàng

Bước em thênh thang
Áo tà nguyệt bạch
Ôm nghiêng cặp sách
Vai nhỏ tóc dài

Anh đi theo hoài
Gót giầy thầm lặng
Đường chiều úa nắng
Mưa nhẹ bâng khuâng

Em tan trường về
Cuối đường mây đỏ
Anh tìm theo Ngọ
Dáng lau lách buôn

Tay nụ hoa thuôn
Vương bờ tóc suối
Tìm lời mở nói
Lòngsao ngập ngừng

Lòng sao rưng rưng
Như trời mây ngợp
Hôm sau vào lớp
Nhìn em ngại ngần

Em tan trường về
Đường mưa nho nhỏ
Trao vội chùm hoa
Ép vào cuối vở

Thương ơi vạn thuở
Biết nói chi nguôi
Em mỉm môi cười
Anh mang nổi nhơ'

Hè sang phượng nở
Rồi chẳng gặp nhau
Ôm mối tình đầu
Như đi trên cát

Bước nhẹ mà sâu
Mà cũng nhòa mau
Tưởng đã phai mầu
Đường chiêù hoa cỏ

Mười năm rồi Ngọ
Tình cờ qua đây
Cây xưa vẫn gầy
Phơi nghiêng ráng đỏ

Áo em ngày nọ
Phai nhạt mấy mầu?
Chân tìm theo nhau
Còn là vang vọng
Đời như biển động
Xoá dấu ngày qua

3- BÀI THƠ : GIỮA TRẦN GIAN TUYỆT VỌNG

  
NGUYỄN TẤT NHIÊN 

Ta làm chim tuyệt vọng bỏ quên trời 

Nên cánh vỗ như tay chào vĩnh biệt 

Nên hót điệu khàn khàn thống thiết 

Em có chiêm bao thấy ngậm ngùi ? 

Ta phải khổ cho đời ta phải khổ 

Phải ê chề cho tóc bạc với thời gian 

Phải đau theo từng hớp rượu tàn 

Phải khép mắt sớm hơn giờ thiền định 

(Vì thượng đế từ lâu kiêu hãnh 

Cầm trong tay sinh tử muôn loài 

Tình ta vừa gánh nặng thấu xương vai 

Thì em hỡi ngai trời ta đạp xuống) 

Thời mới lớn em dễ dàng xao động 

Buồn thay ta không bắt nổi hồn nàng 

Nên mật tình đắng giọng ngàn năm 

Thôi, phận bạc hãy nhuộm giùm tóc bạc 

Ta vẫn nhớ trưa nào em ngồi hát 

Ta vẫn thèm hôn lên mắt tiểu thơ buồn 

Ta vẫn thèm ăn năn những lúc đón đường 

(Em khó chịu ... mà thư nào em cũng nhận) 

Ta cất tiếng rủ ren người tuyệt vọng 

Hết còn ai can đảm đợi thư tình 

Để ta đành một kiếp ngóng tin em ... 

Ta muốn riêng ta - người bất hạnh 

Để em còn mím lệ chảy ngang tôi 

Tay run run vuốt mặt kẻ qua đời 

Và sau đó ... em nên cười ta dại dột 

4- BÀI THƠ :VỀ THĂM NHÀ Ở CHÍ HOÀ

VIÊN LINH

về đây coi hạnh phúc buồn
thấy thân chĩu nặng thấy hồn rụng rơi
thấy tôi xa cách thêm người
bãi hoang vu thổi tiếng đời đi mau

tôi ngồi xế bóng thương đau
nghe linh hồn đợi u sầu chở qua
ôi em dạ bỗng bơ thờ
hai tay rút nhỏ cọng khô từng hồi


mối sầu mai phục thân tôi

đi chưa nửa cuộc bỗng rời tứ chi
nghe trong máu chảy rầm rì
xương vi vu rỗng lọt thì truy hoan

về đây thu xếp mộng tàn

lời ca dưới phố tuổi vàng anh em.


5- BÀI THƠ : HƯ ẢO TRĂNG

NGUYÊN SA

Hư ảo nào như hư ảo trăng
Em đàn cung nguyệt hát cung vân
Ta về đúng lúc đêm đang tới
Tìm thấy trong thơ chiếc nguyệt cầm

Hư ảo nào như hư ảo mây
Em cười trong nắng, áo trong tay
Thơ trong tà áo, em trong gió
Ta nhớ mơ hồ mây trắng bay

Hư ảo nào như hư ảo em
Tiếng cười khua động những thân quen
Đời xưa ta nhớ mây tiền kiếp
Còn lúc bây giờ ta nhớ em

Hư ảo nào như hư ảo ta
Xòe tay năm ngón động âm ba
Nhìn quanh bất trắc cao thành núi
Đứng tựa vai làm tri kỷ xưa

Hư ảo nào như hư ảo trăng
Trời đưa ta tới chỗ em nằm
Em như huyền hoặc, đời như mộng
Ta ngả lưng làm một giấc trăng

6-BÀI THƠ NGUYỆN CẦU 

VŨ HOÀNG CHƯƠNG

Ta còn để lại gì không?
Kìa non đá lở, này sông cát bồi.
Lang thang từ độ luân hồi
U minh nẻo trước xa xôi dặm về.

Trông ra bến hoặc bờ mê
Nghìn thu nửa chớp, bốn bề một phương
Ta van cát bụi bên đường
Dù nhơ dù sạch đừng vương gót này.

Ðể ta tròn một kiếp say
Cao xanh liều một cánh tay níu trời.
Nói chi thua được với đời
Quản chi những tiếng ma cười đêm sâu.

Tâm hương đốt nén linh sầu
Nhớ quê dằng dặc, ta cầu đó thôi!
Ðêm nào ta trở về ngôi
Hồn thơ sẽ hết luân hồi thế gian.

Một phen đã nín cung đàn
Nghĩ chi còn mất hơi tàn thanh âm.


7-BÀI THƠ :BÀI CA HẠNH NGỘ


ĐINH HÙNG


Bài thơ hạnh ngộ đã trao tay,
Ôi mộng nào hơn giấc mộng này ?
Mùi phấn em thơm mùi hạ cũ,
Nửa như hoài vọng, nửa như say .

Em đến như mây, chẳng đợi kỳ,
Hương ngàn gió núi động hàng mi .
Tâm tư khép mở đôi tà áo,
Hò hẹn lâu rồi - Em nói đi .

Em muốn đôi ta mộng chốn nào ?
Ước nguyền đã có gác trăng sao .
Truyện tâm tình: dưới hoa thiên lý,
Còn lối bâng khuâng: ngõ trúc đào .

Em chẳng tìm đâu cũng sẵn thơ .
Nắng trong hoa, với gió bên hồ,
Dành riêng em đấy . Khi tình tự,
Ta sẽ đi về những cảnh xưa .

Rồi buổi ưu sầu em với tôi
Nhìn nhau cũng đủ lãng quên đời .
Vai kề một mái thơ phong nguyệt,
Hạnh phúc xa xa mỉm miệng cười .



8-BÀI THƠ : VÌ TA HOA NỞ

HÀ HUYỀN CHI

Ta nằm trong bệnh viện
Ðêm trăng soi nhớ nhà
Trăng đầy rồi trăng khuyết
Tương tư nụ quỳnh hoa

Nửa khuya thèm khói thuốc
Lên xuống sáu từng lầu
Nơi hàng hiên giá buốt
Gan lập loè cơn đau

Ðốt ta mau xanh cỏ
Cho em tạnh mái sầu
Tro than mùa nghịch lữ
Bón xanh đời mai sau

Nhìn trăng suông muốn khóc
Mây bạc tuôn về đâu
Quê vẫn ngùi tang tóc
Khuất bên kia địa cầu

Ta thành người bất trí
Giấu cơn đau mà về
Thách đời nay y sĩ
Chữa được niềm đau quê

Ðường trường trăm dặm mỏi
Ta về núi cư tang
Cỏ cây ngơ ngác hỏi
Thềm rêu vui bàng hoàng

Nụ hoa quỳnh nín thở
Lá nhớ ửng gân vàng
Hoa vì ta rộn nở
Thả hương đêm nồng nàn

Lại cất công nấu nước
Pha bình Cửu Thập Tam
Có hoa trong từng hớp
Khói Ô Long dịu dàng

Chợt thấy đời trân quý
Lại yêu người thiết tha
Giọng cười thơm hậu vị
Hương quỳnh chen hương trà.

9-BÀI THƠ PHÚT TĨNH LẶNG VÔ THƯỜNG

HUY THANH


1-
Tôi đi tìm một bóng tôi
Loanh quanh chỉ thấy rã rời thịt xương
Cuộc đời còn lắm tai ương
Sinh non thế kỷ nên thương thân mình
2-
Em về hoa cúc rung rinh
Buồn tôi trót nhuộm chênh vênh đóa hồng
Trường xưa cổng khép Gia Long
Người thay áo mới theo chồng đi xa
3-
Tình tôi chết dưới cội hoa
Hồi kinh tuyên lễ mưa qua giáo đường
Tóc người ảo bóng tà dương
Hồi chuông hoài niệm nghe dường chiêm bao
4-
Tôi về đời đã lao đao
Như đèn leo lét hình vào bóng xưa
Ai ngồi bên võng ầu ơ
Ru con mà nhớ tình xưa rã rời .
5-
Tôi đi tìm sợi tóc rơi
Ngày xưa em chải một thời trắng trong
Tóc ươm mấy giọt nắng hồng
Tôi bay trong cõi bềnh bồng nhớ thương
Mai em về cõi vô thường
Có nghe là đổ chiều sương vọng về ?

10-  BÀI THƠ : BÀI NẮNG MƯA KỀ TIẾP

DU TỬ LÊ

sông núi đã chối từ tên phản bội
giống nòi ta thực sự ở bên kia
chút quê cũ còn nơi đôi-mắt-gió
đã từ em khép lại buổi đêm về

trong yên lặng ngỡ lửa người vẫn cháy
buổi trưa dềnh lên một phúc âm
chiều cổ tự biết hướng nào Nam Hải?
nước non người thêm ủ dột vai sương

bỗng chai sượng thấy hình ai ở đó
lược gương xưa thức dậy mối nghi ngờ
ta mất tích giữa đường ngôi thứ nhất
rẽ bên nào cũng chỉ lấp chôn nhau

đi suốt kiếp vẫn là mưa với nắng
thôi đợi gì nơi kẻ đã vong thân
đời vốn ngắn lối về hoa với cỏ
gọi âm u lên từng phiến thương tâm

vẫn quanh quẩn áo cơm và bóng tối
lòng khi không nhớ lại một câu thơ
"nói rất nhỏ nghĩ thầm em sẽ hiểu
đi với về cũng một nghĩa như nhau"


11- BÀI THƠ :NÚI NHỚ

CUNG TRẦM TƯỞNG

Chiều đầu sông ngóng cuối sông
Quê ai một rẻo lau bồng lẻ loi
Nước nguồn cuốn lá nguồn trôi
Thừng côi cút buộc thuyền côi cút bờ
Bơ vơ này níu bơ vơ
Kia mây núi vấn mây chờ nẻo mây
Nhớ khôn nguôi với dặm dài
Trước sau cách một miêm trường
Còn chong đèn nhỏ lửa giường nhớ nhung
Nhớ vời một thoáng chân dung
Bao giờ hết được Vô Cùng thì thôi
Thuyền soi nước cũng bồi hồi
Núi kiên tâm vấn mây ngồi để tang
Chim tha thế kỉ bộn bàng
Chiều về trọ nghỉ nóc hoàng hôn cao
Nao nao sóng bóng thuở nào
Dặt dìu nước tỏ tường sao đậm đà

12--BÀI THƠ : NỤ HÔN ĐẦU

 TRẦN DẠ TỪ

Lần đầu ta ghé môi hôn
Những con ve nhỏ hết hồn kêu vang
Vườn xanh cỏ biếc trưa vàng
Nghìn cây phượng vĩ huy hoàng trổ bông

Trên môi ta vạn đóa hồng
Hôn em trời đất một lòng chứa chan
Tiếng cười đâu đó ròn tan
Nụ hôn ngày đó miên man một đời

Hôm nay chợt nhớ thương người
Tiếng ve mùa cũ rụng rời vai anh
Trưa vàng cỏ biếc vườn xanh
Môi ai chín đỏ đầu cành phượng xưa 

13- BÀI KỶ NIỆM

TRẦN DẠ TỪ

Tôi nhớ người thôi hết mùa xuân
Đường đi nghe mắt đã âm thầm
Chân buồn lên đống đôi chiều nắng
Mang lá xanh còng gây tiếc thương

Thủa ấy tôi về ngang đất cũ
Ngày thơ ngây cũng đẹp như hồn
Người đi trên những con đường đó
Lòng cũng lên mùi cỏ mới thơm

Em áo còn bay nhiều ước hẹn
Giấc mơ đời ngọt ví bâng khuâng
Nắm tay dài mãi niềm lưu luyến
Chân chậm dường như đến ngại ngần

Tôi gửi đời tôi trong tóc ấy
Ôm người chưa chắc nổi vòng lưng
Chiếc hôn đầu chết trên vầng trán
Môi đã nghìn năm biết tủi hờn

Tôi nhớ người thôi hết đời tôi
Đường đi không kết nổi câu cười
Buồn hoang đến nửa thời thơ dại
Trong những chiều ai mang áo phơi

14- TRÍCH ĐOẠN NHỮNG BÀI THƠ TÌNH

NHÃ CA :

.Một lần yêu người
Một lần mãi mai
Bây giờ chưa thôi
Tôi là con gái
Bao nhiêu tuổi đây
Bấy lần ngây dại
Buồn không ai hay 

Chợt tiếng buồn xưa động bóng cây
Người đi chưa dạt dấu chân giày
Bàn tay nằm đó không ngày tháng
Tình ái xin về với cỏ may

Và lá mùa xanh cũng đỏ dần
Còn đây niềm hối tiếc thanh xuân
Giấc mơ choàng dậy tan hình bóng
Và nỗi tàn phai gõ một lần.

(trích THANH XUÂN )

...Quả phượng vừa khô trên nhánh cao
Cây vừa hiu quạnh cổng trường sâu
Tôi về ngó lại thời con gái
Thành phố già nua những gốc sầu
Tóc hết thời xanh, tuổi hết dài
Hồn bưng bình mật đắng tương lai
Xa chàng thức dậy khi chiều tối
Những ngón tay mềm vuốt mặt tôi

(trích BÀN TAY CHÀNG )

Còn, còn rất    nhiều nhà Thơ trẻ nổi lên trong giai đoạn nầy như :  Từ Kế Tưòng , Phạm nhã Uyên , Ngô nguyên Nghiễm,Nguyễn Ngọc Nghĩa , Ngọc Thùy Giang.Trần Dzạ Lữ ,Nguyễn Luyện , Hà Phương Linh  v..v...mà phạm vi bài viết nầy không cho phép tôi chọn lựa , trích dẫn những tác phẩm hay của họ .

HUY THANH

Sưu tầm 
Cám ơn anh HUY THANH , một blogger thân thiết đã cho phép EMT sử dụng bài TẢN MẠN  này để giới thiệu đến độc giả 
Én Mùa Thu